Su Soğutma Nedir? Ne İşe Yarar?

Su Soğutma Nedir? Ne İşe Yarar?

Bilgisayar bileşenlerinin güçleri arttıkça harcadığı güç ve ortaya
çıkardığı ısı da giderek artıyor. Neyse ki, bu durumlar için sadece hava
soğutmaya mahkum değiliz.

Bir bilgisayar içinde en çok ısınan iki parça işlemci ve grafik
işlemcidir. Ufak bir alan içerisine sıkışmış olan milyonlarca
transistorun, elektrik enerjisine gösterdiği dirençle ortaya çıkan ısı
enerjisi, bu parçaların sıcaklığının istenmeyen seviyelere ulaşmasına
yol açar.

Parçaların ısınmasının ne zararı var diye sorabilirsiniz. En temel fizik
kurallarından biri, maddelerin ısınınca genleştiğini söyler. Bu kural
elbette bilgisayar bileşenleri için de geçerli.


Aşırı ısınan bir işlemci bu hale gelebiliyor.

Isınınca ne oluyor?

Çalıştıkça ısınan işlemci genleşir, kapattığınızda soğuyarak tekrar eski
halini alır. Isınma ve sıcaklık artışı ne kadar büyük olursa, bu
genleşme de ona göre daha fazla olur. Bu da sürekli büyüyüp, küçülen
işlemcinin üzerinde küçük çatlakların olmasına yol açabilir.

Bunun dışında, çok fazla ısınan işlemcinin elektrik iletkenliğinin
azalması, sistemin kilitlenmesine yol açar. Bütün bu negatif etkileri
ortadan kaldırmak için, işlemci ve grafik işlemcide zorunlu olmak üzere,
tüm bilgisayar bileşenlerinde soğutma sistemi kullanılabilir.

Soğutma çeşitleri

İşlemci ve grafik işlemciyi soğutmak için birden fazla yöntem mevcut.
Bunlar arasında en sık kullanılan ise tahmin edebileceğiniz gibi hava
soğutma sistemleri.

Günümüzde birçoğumuzun evinde kullandığı bilgisayarlarda, işlemci ve
grafik işlemcinin üzerinde hava kanalı ve fandan oluşan soğutma
sistemleri yer alıyor. Ayrıca kasanın etrafında bulunan fanlar sayesinde
de bileşenlerden uzaklaştırılan sıcak hava, kasanın dışına atılıyor.


Hava soğutma sistemleri bu şekilde çalışıyor.
Hava soğutma yeterli mi?

Çok güçlü bir sisteminiz yoksa firmaların verdiği standart soğutma
sistemleri rahatlıkla işinizi görecektir. Ortalamanın üzerinde bir
işlemciniz varsa Intel ya da AMD'nin sunduğu standart soğutma sistemleri
yerine, bu konuda uzmanlaşmış firmaların tasarladıkları daha gelişmiş
hava soğutma sistemlerini tercih edebilirsiniz.

Eğer çok güçlü bir işlemciye sahipseniz ve bu da size yetmeyip, hız
aşırtma yaparak onun gücünü daha da artırmak istiyorsanız, hava soğutma
bir yerden sonra işinizi görmemeye başlayacaktır.

Su soğutmanın farkı

Hava soğutmanın yetmediği yerlerde su soğutma sistemleri devreye
giriyor. Hava soğutma sistemlerinde işlemciye temas eden kısmın
üzerinde, genelde alüminyumdan yapılmış kanatçıklar yer alır. Bu
kanatlar, işlemciye temas eden yerdeki ısıyı alır, üst ya da yan tarafta
bulunan fan ise bu ısıyı kanatların üzerinden uzaklaştırır.

Sıvı soğutma sistemlerinde ise ısıyı taşıma görevi genelde sudadır.
İşlemciler için kullanılan su soğutma sistemleri temel olarak üç
parçadan oluşur. İşlemciye temas eden yerdeki su bloğu, pompa ve genelde
bir adet fan ve radyatörden oluşan ısı değiştiriciden ibaret olan
sistemlerde su, borular aracılığıyla taşınır.


Su soğutma sistemlerinin çalışma prensibi bu şekilde.

Suyu üstün kılan nedir?

Su soğutmayı, hava soğutmadan daha üstün kılan iki temel fiziksel
özellik var. Bunların ilki, suyun ısı iletkenliğinin havaya oranla 25
kat daha fazla olmasıdır. Bu sayede su, havadan çok daha hızlı bir
şekilde ısıyı fanın olduğu bölgeye aktarabilir.

İkinci üstün özellik ise suyun ısı kapasitesinin, havadan çok daha fazla
olması. Isı kapasitesi havaya oranla 4 kat daha fazla olan su,
sıcaklığının artması için dört kat daha fazla ısı enerjisine gerek
duyuyor.

Dezavantajlar da var

Su soğutma sistemleri bu kadar avantaja sahipse, niye hepimiz hava
soğutma sistemi kullanıyoruz? Avantajlarının yanı sıra, su soğutma
sistemlerinin bazı dezavantajları da var. Bunların başında su sızdırma
riski ve bakım ihtiyacı geliyor.

Hava soğutmaları belli aralıklarla tozdan arındırdığımız sürece,
başımıza çok büyük sorun yaşatmayacaklardır. Öte yandan su soğutma
sistemlerinde her zaman için sızdırma riski vardır.

Çalışan bir bilgisayarın üzerine su dökülmesi çok büyük hasara yol
açabilir. Bu sebeple, su soğutma sistemlerini sık sık kontrol etmeli ve
bakımdan geçirmeliyiz.


Su soğutma sistemlerinde sızdırma riski olabiliyor.

Kurmak da ayrı zordu

Bunlar dışında su soğutma sistemlerinin kurulumu, hava soğutmaya göre
daha zor olabilir. Özellikle bundan birkaç sene önce su soğutma
kurabilmek için epey bir uğraşmak gerekiyordu.

Şu dönemde ise bu konuda uzmanlaşmış firmalar, giriş seviyesi
modelleriyle hem kolay kurulan hem de fiyatları uygun olan modellerle
karşımıza çıkıyorlar.

Öyle ki, artık bazı su soğutma sistemlerini takmak, aynı bir fan takmak kadar kolay.

CoolIT ECO A.L.C.

Bahsettiğimiz üstün ve güzel özellikleri sunan modellerden biri de
CoolIT'in ECO A.L.C adlı modeli. Hem Intel, hem de AMD işlemcilerinde
kullanılabilen bu soğutma sisteminin kurulumu, hava soğutmalarla aynı
şekilde.

Intel LGA 775, 1156 ve 1366, AMD AM2 ve AM3 soketlerine takılabilen
sistemi, üzerindeki vidaların yerlerini ayarlayarak istediğimiz Intel
sokete uygun, ek aparatı kullanarak da AMD sokete uygun hale
getirebiliyoruz.


CoolIT ECO A.L.C.'nin kurulumu epey kolay

Sistemin 120 mm'lik fan kısmını ise, kasanın arka ya da yan tarafında
bulunan fan yuvasına rahatlıkla yerleştirebiliyoruz. Boyutları çok büyük
olmayan bu sistemin kurulumu gerçekten çok kolay.Gayet sessiz çalışan
sistem, CoolIT'in iddiasına göre 50 bin saatlik bir ömre sahip.

CoolIT ECO A.L.C Performans ve Sonuç

Sistemin soğutma performansını ise hem AMD, hem de Intel sistemlerle
yaptığımız testlerde ölçtük. Giriş seviyesi bir su soğutma sistemi
olmasına rağmen, hava soğutmadan çok daha iyi bir soğutma performansı
elde ettiğimizi söyleyebiliriz.


Ürün hem Intel, hem de AMD işlemcileri ile uyumlu

Öyle ki, sistem boşta çalışırken hava soğutma sistemi ile CoolIT ECO
A.L.C. araasında 10 dereceye varan sıcaklık farkı oluştu. Sonuç olarak,
CoolIT ECO A.L.C, hava soğutmadan su soğutmaya geçiş yapmak isteyenler
için iyi bir tercih.